PENCEMARAN UDARA

PENCEMARAN UDARA

Sélama kita hidup téntu mémbutuhkan udara untuk bérnapas. Di dalam udara térkandung gas yang térdiri dari 78% nitrogén, 20% oksigén, 0,93% argon, 0,03% karbon dioksida, dan sisanya térdiri dari néon, hélium, métan dan hidrogén. Gas oksigén mérupakan komponén ésénsial bagi kéhidupan makhluk hidup, térmasuk manusia. Komposisi sépérti itu mérupakan udara normal dan dapat méndukung kéhidupan manusia. Namun, akibat aktivitas manusia yang tidak ramah lingkungan, udara séring kali ménurun kualitasnya. Pérubahan ini dapat bérupa sifat-sifat fisis maupun kimiawi. Pérubahan kimiawi dapat bérupa péngurangan maupun pénambahan salah satu komponén kimia yang térkandung dalam udara. Kondisi sépérti itu lazim disébut déngan péncémaran (polusi) udara.

Sécara umum définisi udara tércémar adalah pérbédaan komposisi udara aktual déngan kondisi udara normal dimana komposisi udara aktual tidak méndukung kéhidupan manusia. Bahan atau zat péncémaran udara séndiri dapat bérbéntuk gas dan partikél. Dalam béntuk gas dapat dibédakan ménjadi:

Golongan bélérang (sulfur dioksida, hidrogén sulfida, sulfat aérosol)

Golongan nitrogén (nitrogén oksida, nitrogén monoksida, amoniak, dan nitrogén dioksida)

Golongan karbon (karbon dioksida, karbon monoksida, hidrokarbon)

Golongan gas yang bérbahaya (bénzéné, vinyl klorida, air raksa uap)

Sédagkan jénis péncémaran udara bérbéntuk partikél dibédakan ménjadi tiga, yaitu:

Minéral (anorganik) dapat bérupa racun sépérti air raksa dan timah

Bahan organik yang térdiri dari ikatan hidrokarbon, klorinasi alkan, bénzéné

Makhluk hidup térdiri dari baktéri, virus, télur cacing.

Séméntara itu, jénis péncémaran udara ménurut témpat dan sumbérnya dibédakan ménjadi dua, yaitu:

Péncémaran udara bébas méliputi sécara alamiah (létusan gunung bérapi, pémbusukan, dan lain-lain) dan bérsumbér kégiatan manusia, misalnya bérasal dari kégiatan industri, rumah tangga, asap kéndaraan bérmotor.

Péncémaran udara ruangan méliputi dari asap rokok, bau tidak sédap di ruangan.

Jénis paramétér péncémar udara didasarkan pada baku mutu udara ambién ménurut Pératuran Pémérintah Nomor 41 tahun 1999, méliputi:

Sulfur dioksida (SO2)

Karbon monoksida (CO)

Nitrogén dioksida (NO2)

Ozon (O3)

Hidro karbon (HC)

PM 10, Partikél débu ( PM 2,5 )

TSP (débu)

Pb (Timah Hitam)

Pada intinya péngértian péncémaran udara adalah masuknya, atau tércampurnya, unsur-unsur bérbahaya ké dalam atmosfir yang dapat méngakibatkan térjadinya kérusakan lingkungan, gangguan pada késéhatan manusia sérta sécara umum ménurunkan kualitas lingkungan. Péncémaran udara dapat térjadi di mana-mana, misalnya, di dalam rumah, sékolah, kantor atau yang séring disébut sébagai péncémaran dalam ruang (indoor pollution).

Sélain itu, géjala ini sécara akumulatif juga térjadi di luar ruang (outdoor pollution) mulai dari tingkat lingkungan rumah, pérkotaan, hingga ké tingkat régional, bahkan saat ini sudah ménjadi géjala global. Péncémaran udara sélain ményébabkan pényakit bagi manusia, umpamanya masalah pémapasan bahkan géjala kankér juga méngancam sécara langsung éksisténsi tumbuhan dan héwan, maupun sécara tidak langsung ékosistém di mana méréka hidup. Bébérapa unsur péncémar (pollutant) kémbali ké bumi mélalui déposisi asam atau salju yang méngakibatkan sifat korosif pada bangunan, tanaman, hutan, di samping itu juga mémbuat sungai dan danau ménjadi suatu lingkungan yang bérbahaya bagi ikan-ikan karéna nilai pH yang réndah.

Péncémaran juga méngubah struktur atmosfir bumi séhingga mémbuka célah masuknya bahaya radiasi sinar matahari (ultra violét). Dan pada waktu yang bérsamaan, kéadaan udara yang tércémar mérupakan fungsi insulator yang méncégah aliran panas kémbali ké ruang angkasa, déngan démikian méngakibatkan péningkatan suhu bumi. Prosés inilah yang dikénal sébagai gréénhousé éfféct (éfék rumah kaca). Para ilmuwan mémpérkirakan bahwa péningkatan suhu bumi, atau yang diistilahkan sébagai global warming, pada akhirnya akan mémpéngaruhi banyak hal sépérti pasokan makanan dunia, pérubahan tingkat pérmukaan air laut, sérta térjadinya pényébaran pényakit tropis